ΕΓΧΡΩΜΟΙ ΠΟΛΥΤΙΜΟΙ ΛΙΘΟΙ
ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ
ΖΑΦΕΙΡΙΑ
Τα ζαφείρια είναι στη κατηγορία ορυκτών κορούνδιο (Corundum) και μπορεί να βρεθεί στη φύση κυριολεκτικά σε όλες τις αποχρώσεις του ουράνιου τόξου. Έχουν συνδεθεί με το μπλε χρώμα, για αυτό και όταν κάποιος αναφέρεται σε κάποια από τα υπόλοιπα χρώματα υπάγεται στην κατηγορία fancy sapphires. Από τις έγχρωμες πολύτιμες πέτρες θεωρείται το πιο δημοφιλές. Το χρώμα είναι αυτό που ρυθμίζει κατά βάση την αξία ενός ζαφειριού. Σύμφωνα με το Gemological Institute of America, τα ζαφείρια με τη μεγαλύτερη αξία είναι τα μπλε, σε μεσαίους και σκούρους τόνους, και υψηλή ένταση του χρώματος. Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι το χρώμα είναι μεν έντονο, δεν επηρεάζει όμως τη λάμψη της πέτρας.
Όπως και στα διαμάντια, υψηλής σημασίας είναι και η καθαρότητα, δηλαδή ο βαθμός των έγκλειστων αλλοιώσεων και κατά πόσο αυτές επιδρούν στην αντοχή του ζαφειριού. Προφανώς, όσο πιο καθαρός ο λίθος, τόσο και πιο υψηλή η αξία του. Σε ότι αφορά την εμφάνιση του ζαφειριού, πιο καθοριστική είναι η κοπή του, αφού καθορίζει μέσα από τις αναλογίες, τη συμμετρία και τις πλευρές το τελικό χρώμα και πώς αυτό αλληλοεπιδρά με το φως.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που επιλέγονται τα ζαφείρια έναντι άλλων πολύτιμων πετρών είναι η σκληρότητα τους (9/10 στη βαθμίδα του Mohs) . Η σκληρότητα τους αυτή τα κάνει πιο ανθεκτικά στο χρόνο και η σωστή επιλογή ακόμα και για καθημερινά κοσμήματα.
Οι αποκλίσεις στην αξία ενός ζαφειριού μπορεί να είναι πολύ μεγάλες και είναι σκόπιμο να συμβουλεύεστε έναν ειδικό γεμολόγο που εμπιστεύεστε. Ενδεικτικά, το 99 % των ζαφειριών υφίστανται επεξεργασία προκειμένου το χρώμα τους να είναι ομοιόμορφο. Αυτά βρίσκονται σε περιοχές όπως Ταϊλάνδη, Καμπότζη και Αυστραλία. Συνεπώς, το 1 % που παραμένει ανέπαφο από επεξεργασίες, μπορεί να φτάσει σε πολύ υψηλή αποτίμηση. Τέτοιες πέτρες εξορύσσονται στο Κασμίρ, Μιανμάρ και στη Σρι Λάνκα.
ΡΟΥΜΠΙΝΙΑ
Από την κατηγορία των έγχρωμων πολύτιμων λίθων, τα ρουμπίνια είναι αυτά με την υψηλότερη αξία, με τιμές που συχνά σπάνε ρεκόρ σε δημοπρασίες, θεωρείται ο βασιλιάς των πολύτιμων λίθων. Και αυτό όπως το ζαφείρι, είναι από την κατηγορία ορυκτών κορούνδιο. Το χρώμα του ρουμπινιού, που προκύπτει από την ποσότητα χρωμίου στη σύνθεσή του, είναι η βασική ένδειξη της ποιότητάς του, με αποχρώσεις που κυμαίνονται από πορτοκαλί-κόκκινο μέχρι μωβ-κόκκινο. Όσο πιο κοντά στα άκρα είναι το χρώμα, τόσο μειώνεται η αξία. Ένα ισορροπημένο κόκκινο, ούτε πολύ σκούρο, ούτε πολύ ανοιχτό είναι αυτό που θεωρείται από τους ειδικούς το ιδανικό και ονομάζεται Pigeon blood.
Σχεδόν όλα τα ρουμπίνια είναι επεξεργασμένα για το χρώμα τους (Heat Treatment). Η επεξεργασία αυτή είναι αποδεκτή και αναμενόμενη στο εμπόριο, όταν αναφέρεται στο πελάτη κατά την αγορά του κοσμήματος του. Συνεπώς τα ελάχιστα ρουμπίνια που δεν υπόκεινται σε παρέμβαση του φυσικού τους χρώματος, είναι εξαιρετικά σπάνια και οι τιμές τους εκτοξεύονται.
Η καθαρότητα είναι και εδώ σημαντική αφού επηρεάζει τη διαύγεια της πέτρας, και καθορίζει τελικά την αξία της. Σε ότι αφορά την κοπή, το ρουμπίνι εξορύσσεται σε σχήμα κρυστάλλου και αυτό σε μεγάλο βαθμό υποδεικνύει την κοπή του και πάλι όμως απαιτείται τεχνική και γνώση ώστε η συμμετρία και οι αναλογίες να αναδείξουν το κόκκινο χρώμα του.
Παρόλο που υπάρχουν περιοχές φημισμένες για ρουμπίνια υψηλής ποιότητας , όπως η Μιανμάρ, τα Ιμαλάια, το βόρειο Βιετνάμ, ρουμπίνια βρίσκουμε στη Ταιλάνδη, Σρι Λάνκα και Καμπότζη.
ΣΜΑΡΑΓΔΙΑ
Τα σμαράγδια υπάγονται στην κατηγορία ορυκτών του Βήρυλλου (Beryl).
Όπως και στις υπόλοιπες έγχρωμες πέτρες έτσι και στα σμαράγδια, το χρώμα είναι η καθοριστική παράμετρος ποιότητας και άρα αποτίμησης. Το λαμπερό πράσινο, που είναι έντονο και όχι πολύ σκούρο και ειδικά όταν είναι ομαλά κατανεμημένο ώστε να γίνεται σχεδόν διαυγές, είναι το ιδανικό. Το χρώμιο, το βανάδιο και το σίδηρο δίνει το χρώμα στα σμαράγδια. Τα σμαράγδια που στη σύνθεση τους βρίσκουμε περισσότερο χρώμιο ή βανάδιο έχουν πιο έντονο πράσινο χρώμα και όταν έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σιδήρου τότε εμφανίζονται πιο μπλε-πράσινα.
Σε γενικές γραμμές τα σμαράγδια έχουν σχεδόν πάντα έντονες έγκλειστες αλλοιώσεις, που είναι ορατές με γυμνό μάτι, επομένως όσο λιγότερες είναι αυτές, τόσο πιο σπάνια η πέτρα. Πάντως, ακριβώς επειδή η απουσία έγκλειστων δεν είναι συνηθισμένη, οι γεμολόγοι είναι πάντα επιφυλακτικοί στα πεντακάθαρα σμαράγδια. Η πιο διαδεδομένη κοπή για τα σμαράγδια είναι η emerald καθώς αναδεικνύει το ζωντανό, λαμπερό, πράσινο χρώμα και έχουμε τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση από το ακατέργαστο ορυκτό.
Στην περίπτωση των σμαραγδιών η επεξεργασία γίνεται κυρίως για να μειωθούν οι αλλοιώσεις έτσι ώστε να βελτιωθεί η διαύγεια και άρα η καθαρότητα της πέτρας. (Oil treatment)
Τα πιο γνωστά σμαράγδια είναι αυτά από την περιοχή της Κολομβίας, αλλά τα βρίσκουμε και σε άλλες περιοχές όπως Βραζιλία και Ζάμπια.